یکی از وظایف پلیس در هنگام وقوع حوادث رانندگی، تهیه کروکی تصادف است. کروکی یک گزارش دقیق و مصور از صحنه تصادف است که در آن اطلاعاتی همچون تاریخ، ساعت، مکان، زمان و سایر جزئیات حادثه شرح داده میشود. از اطلاعات موجود در کروکی تصادفات برای شناسایی مقصر و دریافت خسارت از او استفاده میشود. همچنین این گزارش به تعیین علل ایجاد مشکلات ایمنی در جادهها و خودروها کمک میکند.
معمولا در تصادفات رانندگی منجر به جرح و فوت نباید مکان خودروها را تغییر داد تا پلیس از راه برسد و کروکی حادثه را به طور دقیق تهیه کند، اما در تصادفاتی که فقط ماشینها خسارت میبینند، باید خودروهای تصادفی را از مسیر ماشینهای عبوری کنار کشید.
شرکتهای بیمه بر اساس کروکی پلیس، خسارات وارده را پرداخت میکنند. البته شرایطی نیز وجود دارد که پرداخت خسارت مستلزم ارائه کروکی تصادف نیست.
اطلاعات کروکی تصادف
کروکی یک سند معتبر و موثق است که وضعیت تصادف را شرح میدهد. در صورت بروز تصادفات شدید رانندگی، شرکتهای بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه به این مدرک مهم برای پرداخت خسارت به بیمهگذار احتیاج دارد. همچنین پیگیری برخی حوادث نیز مستلزم تهیه و ضبط کروکی تصادفات است. در کروکی تصادف، اطلاعات زیر توسط افسر پلیس به ثبت میرسند:
-
مکان دقیق حادثه رانندگی
-
تاریخ دقیق حادثه رانندگی
-
زمان دقیق حادثه رانندگی
-
ساعت دقیق حادثه رانندگی
-
جزئیات صحنه تصادف
انواع کروکی
دو نوع کروکی سازشی و غیرسازشی در حلوفصل مشکلات مربوط به سوانح رانندگی مورد استفاده قرار میگیرند.
کروکی سازشی
کروکی سازشی در مواقعی به کار میرود که تصادف رانندگی تنها باعث زیان مالی شده باشد، طرفین (مقصر و قربانی) نسبت به خسارت تعیینشده توسط پلیس اعتراض نداشته و بر سر پرداخت خسارت به توافق رسیده باشند. برای تهیه این نوع کروکی تصادف به مدارکی مثل گواهینامه، برگه معاینه فنی، کارت خودرو و همینطور کارت بیمه شخص ثالث نیاز است. پس از تهیه کروکی، طرفین خسارتدیده میتوانند با در دست داشتن این گزارش، به شرکت بیمه مراجعه و نسبت به دریافت خسارت مالی خود اقدام کنند.
کروکی غیرسازشی
به دنبال یک حادثه رانندگی، ممکن است هیچیک از طرفین خود را مقصر نداند یا با نظر افسر پلیس در مورد حادثه و خسارت تعیینشده توسط وی موافقت نداشته باشند. در این مواقع نیاز به تهیه کروکی غیرسازشی است. در ضمن، اگر میزان خسارت واردشده از سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث مقصر فراتر برود یا مدارک رانندگان برای تهیه کروکی سازشی تکمیل نباشند، مامور پلیس راهور موظف به ایجاد کروکی غیرسازشی میشود.
کروکی تصادف غیرسازشی دو صفحه دارد که در صفحه اول جزئیات مربوط به حادثه رانندگی به طور کامل شرح داده میشود. صفحه دوم نیز شامل علل وقوع تصادف و مشخصات افسر پلیسی میشود که گزارش را به ثبت رسانده است.
کروکی فرضی
اگر صحنه تصادف به هر دلیلی پیش از بازدید افسر پلیس تغییر پیدا کند، کروکی به صورت فرضی و با توجه به اظهارات طرفین و شاهدان تهیه میشود. کروکی فرضی حکم کروکی تصادف معمولی را دارد، چون به دستور مقام قضایی ترسیم میشود. بنابراین شرکتهای بیمه مشکلی با دریافت آن جهت پرداخت خسارت ندارند.
حذف کروکی کاغذی تا پایان خرداد ۱۴۰۳
مجید مشعلچی، قائم مقام رئیس کل بیمه مرکزی، در اوایل اردیبهشتماه ۱۴۰۳ اعلام کرد:
-
پروژه کروکی آنلاین به فاز نهایی خود نزدیک شده است.
-
در حال حاضر ۹۰ درصد ۵ یا ۶ استان کشور تحت پوشش این نوع کروکی هستند.
-
این طرح در حال عمومی شدن است.
-
اکنون امکان تبادل داده بین پلیس راهور و مرکز داده بیمه مرکزی وجود دارد و شرکتهای بیمهای نیز ابزارها و نرمافزارهای خود را بهروز کردهاند تا مطابق طرح کروکی آنلاین (برای ارزیابی و پرداخت خسارت) باشند.
-
حتما تا پایان خردادماه ۱۴۰۳، کاغذ به صورت کامل از فرآیند کروکی حذف خواهد شد.
اجرای آزمایشی کروکی آنلاین
رئیس پلیس راهور فراجا، روز ۲۲ آذرماه ۱۴۰۲ اعلام کرد:
-
طرح کروکی الکترونیک به صورت آزمایشی در سراسر کشور آغاز شده است.
-
بعد از یک بازه آزمایشی این طرح به صورت سراسری در کل کشور اجرا خواهد شد.
شرایط ترسیم کروکی سازشی
بنا به شرایط زیر، حلوفصل مشکلات مربوط به تصادفات رانندگی نیازمند تهیه کروکی سازشی است.
-
افسر پلیس راهنمایی و رانندگی، ترسیم کروکی را ضروری بداند.
-
حداقل دو خودرو در بروز تصادف دخیل باشند.
-
طرفین دخیل در حادثه رانندگی ساکن شهرهای متفاوت باشند.
-
طرفین در وقوع حادثه رانندگی نقش داشته باشند.
نحوه گرفتن کروکی تصادف
در هنگام وقوع تصادف رانندگی، معمولا صحنه تصادف تا زمانی که افسر پلیس از راه برسد، دستنخورده باقی میماند تا کروکی به صورت دقیق تهیه شود. ولی گاهی مواقع تصادف موجب ایجاد ترافیک شدید یا حتی مرگ سرنشین یا عابر پیاده میشود. در چنین شرایطی ممکن است صحنه تصادف تا پیش از رسیدن افسر پلیس تغییر کند.
اگر تصادف رانندگی موجب زیان مالی شود و صحنه حادثه به اجبار به هم بخورد، افسر پلیس با اتکا به اظهارات طرفین، کروکی فرضی را به صورت فرم یا غیرفرم تهیه میکند. بنابراین اگر دچار سانحه رانندگی شدید، آرامش خود را حفظ کنید و با گوشی همراه خود از شرایط و موقعیت خودروها عکس بگیرید. این تصاویر مدارک موثقی هستند که به تهیه کروکی تصادف توسط افسر پلیس کمک میکنند. البته اگر تصادف رانندگی موجب تلفات جانی شده باشد، قضیه فرق میکند.
اخذ کروکی با گذشت زمان از تصادف
اگر در پی سانحه رانندگی، خسارت واردشده از حداقل تعهدات بیمه (۳۰ میلیون تومان) کمتر باشد، نیازی به ارائه کروکی برای دریافت خسارت از بیمهگر نیست. با این حال شرکتهای بیمه برای پرداخت خسارتهای سنگین به کروکی معتبر احتیاج دارند.
در حادثه رانندگی، فرد خسارتدیده ممکن است به دلیل ناآگاهی از قوانین یا گیجی و اضطراب ناشی از تصادف، ضرورت دریافت کروکی را کاملا از یاد ببرد. سپس زمانی که برای دریافت خسارت به شرکت بیمه مراجعه میکند، از وی گزارش کروکی تصادفات خواسته میشود. در این شرایط به دو روش میتوان برای دریافت کروکی بعد از حادثه اقدام کرد.
اگر در هنگام تصادف، افسر پلیس به محل اعزام شود، ولی کروکی تصادفات را تنظیم نکند یا کروکی ترسیمشده را به شما تحویل ندهد باید به پلیس راهنمایی و رانندگی منطقه خود مراجعه کنید و از آنها بخواهید تا همان افسر اعزامشده به حادثه را ملزم به تهیه کروکی تصادف کند.
اگر در هنگام حادثه، هیچ افسری جهت تهیه کروکی به محل اعزام نشود، باید به دادگاه بروید و نسبت به دریافت «کروکی بعد از گذشت زمان از وقوع حادثه» اقدام کنید. درخواست اخذ کروکی در این روش در قالب یک عریضه برای دفاتر قضایی فرستاده میشود. سپس شورای حل اختلاف پرونده را پیگیری میکند و بعد از انجام کارشناسی حادثه، کروکی ترسیم و به شما تحویل داده میشود.
تصادفات نیازمند کروکی
برخی تصادفات جزئی برای دریافت خسارت از شرکتهای بیمه احتیاجی به کروکی ندارند. ولی در بسیاری از مواقع، تهیه کروکی خواه سازشی و خواه غیرسازشی و فرضی، لازم و ضروری است، بهنحوی که بدون این مدرک، شرکتهای بیمه هیچ مسئولیتی در قبال پرداخت خسارت به فرد زیاندیده احساس نمیکنند.
در شرایط زیر کشیدن کروکی تصادف برای تشکیل پرونده و دریافت خسارت لازم است. در صورت بروز هر یک از این وضعیتها بهتر است صحنه تصادف دستنخورده باقی بماند یا تصاویر متعدد از برخورد ماشینها گرفته شود.
-
اگر دستکم یک طرف تصادف، خودروی نظامی باشد.
-
اگر یک طرف تصادف، خودرو تجاری سنگین اعم از کامیون، اتوبوس، مینیبوس و… باشد.
-
اگر یک طرف تصادف، موتورسیکلت یا یدک جانبی موتورسیکلت باشد.
-
اگر حداقل سه خودرو در تصادف دخیل باشند.
-
اگر تصادف ناشی از حرکت خودرو با دندهعقب باشد.
-
اگر تصادف ناشی از عبور خودرو از چراغ قرمز باشد.
-
اگر تصادف دو خودرو از مقابل (شاخبهشاخ) باشد.
-
اگر علت تصادف، مشکوک و گنگ باشد.
-
اگر یکی از طرفین حادثه بدون گواهینامه رانندگی پشت فرمان نشسته باشد.
-
اگر یکی از طرفین حادثه بدون بیمهنامه شخص ثالث پشت فرمان نشسته باشد.
-
اگر یکی از طرفین حادثه، ساکن شهری متفاوت با محل بروز حادثه باشد.
-
اگر خودرو با شی ثابت مثل جدول، درخت و… تصادف کرده باشد، که در این صورت بهتر است از محل واقعه عکسبرداری شود.
-
اگر تصادف از نوع چندمرحلهای باشد. مثلا خودرو پس از تصادف با خودرو یا مانع، به خارج از سطح رانده شود.
-
اگر تصادف از نوع زنجیرهای باشد.
-
اگر میزان خسارت واردشده بیش از سقف تعهدات بیمهنامه مقصر باشد، که در این صورت نیاز به ترسیم کروکی غیرسازشی است.
-
اگر خودرو مقصر بیمه بدنه داشته باشد و بخواهد برای دومین مرتبه از آن استفاده کند.
-
اگر فرد خسارتدیده بخواهد همزمان از بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه استفاده کند.
-
اگر تصادف رانندگی موجب جراحت یا فوت شود.
-
اگر تصادف در ۲۰ روز اول پس از صدور بیمهنامه اتفاق افتاده باشد.
-
اگر تاریخ صدور بیمهنامه، پیوسته نباشد.
-
اگر یکی از طرفین به نظر افسر اعتراض داشته باشد، که در این صورت نیاز به تهیه کروکی غیرسازشی است.
شرایط اعتراض به کروکی
در تهیه کروکی غیرسازشی ممکن است یکی از طرفین یا هر دو نسبت به گزارش افسر پلیس اعتراض داشته باشند. در این صورت میتوان برای اعتراض به کروکی تصادف اقدام کرد. به منظور طرح شکایت از کروکی، با در دست داشتن این سند و همینطور مدارک مربوطه، باید به دادگاه مراجعه کرد.
نحوه اعتراض به کارشناسی تصادف
در برخی مواقع طرفین دخیل در تصادف ممکن است به نحوه نتیجهگیری و گزارشنویسی افسر پلیس اعتراض داشته باشند. در این صورت، معترض باید با در دست داشتن کروکی و مدارک مربوطه به دادگاه مراجعه کند و تقاضای بازنگری دهد. پس از ثبت شکایت، پرونده توسط مراجع مسئول به اجرا در میآید. در این صورت، یک تیم کارشناسی متخصص به محل حادثه اعزام شده و کروکی دومی را تهیه میکنند. رای نهایی با توجه به نظر این تیم صادر میشود.
توجه داشته باشید که در برخی مراجع، مهلت اعتراض به کروکی تصادف یک هفته و در برخی دیگر، یک ماه اعلام شده است. با این حال توصیه میشود در صورت مخالفت با نظر افسر در مورد کروکی ترسیمشده، هر چه سریعتر نسبت به طرح شکایت خود اقدام کنید.
مدت اعتبار کروکی تصادف
پس از بروز تصادف، کروکی توسط افسر ترسیم و به طرف یا طرفین خسارتدیده تحویل داده میشود. با دریافت گزارش کروکی تصادف، فرد زیاندیده ۵ روز مهلت دارد تا برای دریافت خسارت، به شرکتهای بیمه مراجعه کند. پس از گذشت ۵ روز، اعتبار کروکی به پایان میرسد و شرکت بیمه هیچ مسئولیتی بابت پرداخت خسارت نخواهد داشت.
اگر افسر پلیس پس از حضور در محل حادثه تشخیص داد که به کروکی نیست، ولی شرکت بیمه برای پرداخت خسارت به این سند احتیاج داشت، آنگاه باید به سازمان راهنمایی و رانندگی مراجعه کنید و از همان افسر درخواست کنید تا گزارش تصادف و برگه کروکی را تهیه و تحویل شما دهد.
استعلام کروکی
اگر افسر پلیس، کروکی تصادفات را به همراه کد ملی رانندگان به ثبت برساند، آنگاه میتوان به سایت پلیس راهور ناجا مراجعه کرد و با ورود کد ۱۷ رقمی مندرج در پشت کارت خودرو (که با حروف IR شروع میشوند)، از اطلاعات مختلف مثل تصادفات رانندگی و کروکی متعلق به آنها آگاه شد. البته ممکن است تصادفات جزئی و کروکیهای سازشی به مرحله ثبت در این سامانه نرسند.
کروکی تصادف الکترونیکی
پلیس راهنمایی و رانندگی قصد دارد به منظور کاهش هزینههای دولت و مردم و همینطور افزایش سرعت و صحت کار، کروکیهای فیزیکی را حذف کند. هماینک طرح حذف فیزیکی کروکی تصادفات در برخی شهرها به صورت آزمایشی در حال اجرا است و بهزودی به یک رویه عمومی تبدیل میشود.
اهمیت بیمه شخص ثالث در تصادف
پیامد یک تصادف تنها به صدور جریمه رانندگی برای طرف مقصر و کاهش قیمت ماشین محدود نمیشود. سوانح رانندگی شدید، هزینه بسیار سنگینی بر دوش طرفین میگذارد و به همین خاطر، بیمه شخص ثالث به یک بیمه اجباری و ضروری برای تمام خودروها تبدیل شده است. بیمه ثالث یک خودرو در صورت بروز تصادف، هزینههای خسارت به فرد و خودرو مقابل را جبران میکند. به بیان بهتر، زمانی که خودرو شما با عابر پیاده یا خودروی دیگر تصادف میکند، بیمه شخص ثالث وارد عمل میشود و خسارت طرف مقابل را پرداخت میکند.
رانندگی بدون داشتن بیمه شخص ثالث تخلف محسوب میشود. اگر مالک یک خودرو نسبت به خرید یا تمدید بیمه شخص ثالث اقدام نکند و دچار حادثه شود، تمام خسارت وارده به طرف مقابل را باید از جیب خود پرداخت کند.
در سال ۱۴۰۲ حداقل پوشش بیمه شخص ثالث ۳۰ میلیون تومان و حداکثر پوشش ۶۰۰ میلیون تومان اعلام شده است. در ارتباط با اهمیت کروکی تصادف برای دریافت خسارت از بیمه شخص ثالث باید گفت که اگر تصادف رانندگی موجب زیان مالی سنگین شود، شرکت بیمه تنها به شرط دریافت کروکی حاضر به پرداخت خسارت خواهد شد. با این حال در برخی مواقع نیازی به ارائه کروکی برای دریافت خسارت از بیمهگر ثالث نیست.
مدارک دریافت خسارت بدون کروکی بیمه ثالث
همانطور که گفته شد، در برخی مواقع میتوان بدون ارائه کروکی، خسارت واردشده را از بیمه شخص ثالث دریافت کرد. طبق ماده ۴۰ قانون شخص ثالث مصوب سال ۱۳۹۵، پرداخت خسارت در شرایط زیر نیازی به ارائه کروکی تصادف ندارد.
-
خودروهای دخیل در تصادف هر دو دارای بیمه شخص ثالث هستند.
-
طرفین دخیل در تصادف در خصوص مقصر بودن به توافق رسیده باشند.
-
حداکثر خسارت وارده کمتر از سقف تعهد مالی اجباری بیمه شخص ثالث (۳۰ میلیون تومان) باشد.
در صورتی برقراری شرایط فوق، با در دست داشتن مدارک زیر و بدون نیاز به کروکی تصادف میتوانید پرداخت خسارت را از بیمهگر ثالث طلب کنید. مدارک لازم برای گرفتن خسارت بدون کروکی از بیمه ثالث شامل موارد زیر میشوند.
-
اصلی و کپی گواهینامه و کارت ملی مقصر، زیاندیده یا زیاندیدگان حادثه
-
اصل و کپی کارت خودروی مقصر و زیاندیده
-
اصل و کپی بیمهنامه معتبر و پیوسته شخص ثالث (هم برای خودروی زیاندیده و هم برای خودروی مقصر)
-
در دست داشتن شماره بیمهنامه خودرو مقصر
نکات پرداخت خسارت بدون کروکی بیمه ثالث
حال که با شرایط و مدارک لازم برای دریافت خسارت بدون کروکی از بیمه ثالث آشنا شدید، بد نیست چند نکته مهم را خاطرنشان کرد.
-
خسارت واردشده باید حتما مالی باشد، نه جانی.
-
هم فرد مقصر و هم فرد زیاندیده به شعبه پرداخت خسارت مراجعه و فرم اعلام خسارت را تکمیل کنند.
-
کارشناس بیمه پس از بازرسی خودروهای دخیل در تصادف، میزان خسارت را تعیین میکند.
-
طرفین خسارتدیده در زمان وقوع حادثه باید گواهینامه رانندگی داشته باشند. البته اگر در سانحه رانندگی، فرد بدون گواهینامه مقصر شناخته نشود، مشکلی در پرداخت خسارت به وی وجود نخواهد داشت.
-
متقاضی برای دریافت خسارت باید مدارک مثبت دایر بر احراز و همینطور کارت ملی و شمارهحساب و شبا را به شرکت بیمه تحویل دهد.
-
از زمان تکمیل پرونده، به مدت ۱۵ روز فرصت برای رسیدگی و پرداخت خسارت به زیاندیده وجود دارد.
-
در سال جاری (۱۴۰۲) حداکثر خسارت قابل پرداخت بدون ارائه کروکی ۳۰ میلیون تومان اعلام شده است.
دریافت خسارت جانی از بیمه شخص ثالث
اگر حادثه رانندگی موجب فوت شود، شرکت بیمه تنها در صورت ارائه کروکی، تقبل مسئولیت میکند. بدین منظور، مدارک زیر باید به بیمهگر تحویل داده شوند.
-
کروکی و مدارک مقصر حادثه
-
خلاصه پرونده پزشکی مصدوم
-
نظریه پزشک قانونی
-
اوراق بازجویی و گزارشهای نیروی انتظامی و دادگاه
-
مدارک فوت فرد متوفی